Udzielone przez Urząd Patentowy RP prawa wyłączne mogą się stać przedmiotem sporu, który wymaga rozstrzygnięcia przy udziale zainteresowanych stron.
Sprawy o unieważnienie tych praw, a także sprawy o stwierdzenie wygaśnięcia rozpatrywane są w Urzędzie Patentowym przez kolegia orzekające do spraw spornych.

Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 roku - Prawo własności przemysłowej (tekst jednolity Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.) w sposób enumeratywny wskazuje sprawy, które mogą być rozpatrywane w trybie postępowania spornego. Są to między innymi sprawy o unieważnienie patentu na wynalazek, prawa ochronnego na znak towarowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, sprawy o stwierdzenie wygaśnięcia patentu na wynalazek dotyczący materiału biologicznego lub jego użycia, a także sprawy o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy.

Istotne jest, że w odróżnieniu od postępowania zgłoszeniowego lub rejestrowego, postępowanie sporne ma charakter kontradyktoryjny, czyli dotyczy co najmniej dwóch stron, które pozostają w sporze. Urząd Patentowy RP staje się w tym postępowaniu niejako „arbitrem” rozstrzygającym spór.

Należy zaznaczyć, że w postępowaniu spornym na decyzje organu rozstrzygające sprawy co do istoty i wydane po przeprowadzeniu rozprawy nie przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, lecz skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.